Het is misschien wel de droom van iedere leerkracht: zelf vanaf nul een school mogen ontwerpen, van het gebouw tot het onderwijsprogramma. Voor de teams van basisschool De Roos en de Narcis-Queridoschool in Bos & Lommer werd deze droom realiteit. De scholen fuseerden met de kinderopvang (inmiddels onderdeel van Impuls) en gingen verder onder een nieuwe naam in een volledig nieuw gebouw. In oktober 2022 opende Kindcentrum de Vindplaats zijn deuren, met een basisschool, voorschool, kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang onder één dak. Leerkracht Aicha Zakir (groep 4/5) en adjunct-directeur Lotte Van der Straeten vertellen vol passie dat niet alleen het gebouw anders werd dan een gemiddelde school, ook het onderwijsprogramma ging volledig op de schop.
“We wilden kinderen geven wat ze nodig hebben. We begonnen met de vraag: wat zouden we zelf graag willen als we nog op school zouden zitten? Dat je je thuis kunt voelen, was de belangrijkste kwaliteit, vonden we. Op school moet een familiegevoel heersen: school is als je tweede huis, je tweede familie. Zo wilden we de ruimtes ook inrichten, als een open huis waarin iedereen zich welkom kan voelen.”
Op Kindcentrum de Vindplaats spreken ze niet meer over groepen, verdeeld over onder-, midden- en bovenbouw, maar over huizen en buurten. De ruimtes zijn open, maar er zijn ook wanden, want soms is het fijn als je je even terug kunt trekken, net als thuis. Er wordt nog gewerkt aan een ‘snoezelruimte’ waar je even helemaal tot rust kunt komen als dat nodig is.
Het onderwijsprogramma onderging misschien wel de grootste verandering. Op De Vindplaats wilde het team thematisch gaan werken, waarbij kinderen een grote eigen verantwoordelijkheid hebben voor de uitvoering van hun weektaak. De dag begint in de eigen huiskamer met een kort kringgesprek waarin kinderen kunnen aangeven hoe het met ze gaat, wat ze willen bespreken, of juist liever niet. Er zijn vaste instructiemomenten voor taal en rekenen. En verder is het aan de kinderen zelf wanneer ze wat doen, en met wie. Leerkrachten lopen rond voor vragen en begeleiding.
“We hebben van alle onderwijssystemen de mooiste vruchten geplukt”, zeggen Aicha en Lotte trots. “Het doel is om met elkaar een gemeenschap te vormen. De basis wordt daarvoor gelegd in de tien Gouden Weken – dat zijn de eerste weken na de zomervakantie, tot aan de herfstvakantie. In die weken leren we elkaar kennen, en werken we aan de sfeer en de omgangsvormen. Voor mij als leerkracht”, zegt Aicha, “is het voordeel van onze manier van werken dat ik meer tijd heb om echte relaties aan te gaan met de kinderen. Ik voel me meer een regisseur van het leerproces, als een voetbalcoach die alle verschillende kwaliteiten van haar team in positie brengt.”
De nieuwsgierigheid van de kinderen zelf is de motor van het leren. Na de aardbeving in Marokko wilden kinderen weten wat dat precies is, een aardbeving. Juf Aicha stuurt ze dan op pad om het uit te zoeken. Bij het inzamelen van statiegeldflessen moet natuurlijk wel worden uitgerekend wat de opbrengst is voor de slachtoffers. En hoe word je eigenlijk burgemeester van Amsterdam? Ben je dan de ‘meester’ van de burgers?
Het doel van Kindcentrum de Vindplaats is om alle kinderen een veilig thuis te kunnen bieden, ook de kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. De school is nog in opbouw, met veel nieuwe collega’s en een groeiend leerlingaantal (momenteel ruim 200 het streven is door te groeien naar 300). De school merkt al wel dat de heldere visie van de Vindplaats leerkrachten aantrekt die graag op de school willen werken. Stonden vorig schooljaar nog voor sommige groepen (huizen) onderwijsassistenten voor de klas, dit schooljaar worden alle huizen geleid door bevoegde leerkrachten samen met onderwijsassistenten.
Doordat de school de budgetten van twee scholen kon samenvoegen, en ook optimaal gebruik weet te maken van alle subsidies die er zijn, heeft de Vindplaats de luxe dat het een eigen orthopedagoog en psycholoog in dienst heeft, en ook een leerkracht met ervaring in het gespecialiseerde onderwijs. Er is ook een uitstekende samenwerking met het OKT en het Buurtteam die wekelijks in de school te vinden zijn. Dit alles draagt ertoe bij dat de Vindplaats steeds meer de ‘familieschool’ kan zijn zoals ze voor ogen hadden toen het team nog droomde over wat er mogelijk was.
“We willen heel veel, en we hebben steeds het gevoel dat we tijd tekort komen voor alles wat we willen”, vertellen Aicha en Lotte. “We zouden bijvoorbeeld graag meer leerkrachtondersteuners willen inzetten voor het onderwijs. Voor de leerkrachten is er dan meer tijd voor verdieping en verrijking. We staan nog maar aan het begin, dus de perfecte school hebben we nog niet bereikt.” Gelukkig maar, er moet nog iets te dromen overblijven.