- Kindcentrum, Scholen
- 30 oktober 2023
‘We hebben van alle onderwijssystemen de mooiste vruchten geplukt’
Aardrijkskundige bijvoeglijke naamwoorden staan op het programma. Wat saai, zou je kunnen denken. Maar de taalles van Juf Dieneke is allesbehalve saai. Iedere woensdag geeft ze les in groep 6b van de Sint Janschool in de Kortenaerstraat in de Amsterdam wijk de Baarsjes, in Oud-West. Met de kinderen maakt ze in amper drie kwartier een heuse wereldreis, en komen alle talen aan bod die de kinderen thuis ook horen.
Dat is precies de kern van de visie van de taalvriendelijke school waarvan Dieneke Blikslager ambassadeur is: alle talen die kinderen spreken zijn gelijkwaardig. Sterker nog: je kunt maar beter gebruik maken van die enorme rijkdom aan talen die je in je klas hebt. Je zult zien hoe je taalonderwijs er met sprongen op vooruit gaat. En de kinderen hebben er nog plezier in ook.
‘Alle scholen zijn een internationale school’
Op een bijeenkomst van de PO-Raad was ze een keer in gesprek met ‘zeer geleerde mensen’. Ze vertelde dat ze werkte op een internationale school. In Amstelveen zeker, vroegen ze? Nee hoor, gewoon in de Baarsjes in Amsterdam. Oh, is daar ook een internationale school? In Amsterdam zijn alleen maar internationale scholen, was haar antwoord. Toen viel het kwartje.
“Het duurt altijd even voordat mensen de waarde inzien van de thuistalen die kinderen horen en spreken”, vertelt ze. “Toen ik hier ruim twintig jaar geleden begon, vond ik het belangrijk om met elkaar vast te stellen dat het heel gewoon en goed is om met je kind je moedertaal te spreken. Dat doet iedereen tenslotte, ook als je in een ander land zou wonen. De toenmalige directeur stond open voor mijn verhaal en langzaam zijn we de hele school gaan veranderen in een ’taalvriendelijke school’.”
Surinaamse broodjes en Indische olifanten
Hoe dat in de praktijk werkt, zien we in groep 6b van de Sint Janschool. Op het moment dat we op bezoek zijn, is het bijna Sint Maarten, ‘het Hollandse feest’, zien we op het digibord. Daaronder staat tien keer hetzelfde, in alle talen die in de klas aanwezig zijn, waaronder Braziliaans, Somalisch, Marokkaans, Engels en Fries. Wat de kinderen meteen opvalt: in sommige talen staat een lidwoord, in andere niet; in sommige talen schrijf je de aardrijkskundige bijvoeglijke naamwoorden met een hoofdletter, in andere niet; en soms staat het bijvoeglijk naamwoord achter het zelfstandig naamwoord, soms ervoor, zoals in het Nederlands, maar niet in het Frans. En in het Braziliaans kan het allebei, maar dan betekent het wel wat anders.
In de tekst die juf Dieneke vervolgens uitdeelt – “door ChatGPT gemaakt” – vliegen de Surinaamse broodjes en Indische olifanten ons om de oren. De kinderen weten ze allemaal te sporen. En ook de ‘gewone’ bijvoeglijke naamwoorden, want die kenden ze natuurlijk al. En het mooie is, ze verbinden de nieuwe informatie meteen aan wat ze al weten van de taal die hun moeder of vader met ze spreekt.
‘Een moeder zei: ‘Voor het eerst voel ik me gelijkwaardig”
Ook wethouder Marjolein Moorman begrijpt het belang van het stimuleren van de taalontwikkeling in de taal waarin je je thuis voelt. Inmiddels wil ze dat alle Amsterdamse scholen een taalvriendelijke school worden. “Als je bij ouders en kinderen het gebruik van hun thuistaal onderdrukt, door steeds maar te zeggen dat dat niet goed is, snijdt je een belangrijke bron door voor de ontwikkeling van kinderen”, zegt Dieneke. “Dit draagt bij aan wat we dan taal- of ontwikkelingsachterstand noemen. Zelf heb ik het liever over achterstelling. Je kunt er namelijk iets aan doen: erken de rijkdom van al die talen en maak er gebruik van. En het werkt echt, ook voor ouders. Ik zal nooit die ene moeder vergeten toen ik zei dat ze juist in haar thuistaal met haar kinderen moest praten. Voor het eerst voel ik me nu gelijkwaardig, was haar reactie. Dat is precies waar het om gaat.”
De taalvriendelijke school, of internationaal de Language Friendly School, is een initiatief van de RUTU Foundation. Meer informatie kun je vinden op https://languagefriendlyschool.org/ of bij Dieneke Blikslager, die je met plezier komt vertellen hoeveel rijker en leuker je taallessen worden als je de talen van alle kinderen erbij betrekt. Contact via d.blikslager@askoscholen.nl.
Deel deze pagina:
