Scholen voor gespecialiseerd onderwijs (SBO en SO) willen hun expertise sneller ter beschikking kunnen stellen aan het reguliere onderwijs. Kolom, een stichting met veertien scholen voor SBO, (V)SO cluster 3 en Praktijkonderwijs in (en rond) Amsterdam, heeft daarvoor ervaren leerkrachten vrijgeroosterd die op aanvraag op reguliere scholen kunnen worden ingezet. Een van hen is Diana Brouwer, verbonden aan SBO de Zeppelin in Amsterdam-Noord. “Soms willen scholen alleen even sparren”, vertelt ze, “soms gaat het om een wat zwaarder traject. Een leerling kan voor een school dusdanig ingewikkeld gedrag vertonen, dat de school met de handen in het haar zit. Wij kunnen dan helpen om te deëscaleren en weer tot een werkbare situatie te komen.”
Het eerste dat Diana probeert over te brengen, is dat de reactie van een leerling nooit persoonlijk tegen de leerkracht is bedoeld. Er ligt altijd iets onder het gedrag waarmee de leerling zich uit. “Dat heb ik zelf ook moeten leren. Toen ik mijn eerste week voor een SBO-groep stond, dacht ik: wat overkomt me? Leerlingen kunnen heel heftig reageren, van schreeuwen tot gooien met stoelen. Het vereist enige ervaring om daar niet van in paniek te raken, maar te denken: deze leerling vertoont een stressreactie, hoe kan ik hem helpen weer in een normale bandbreedte van zijn emoties terug te keren? Onze impuls is om als iemand boos op je is, boos terug te doen. Dan escaleert het snel. In het gespecialiseerd onderwijs leer je technieken hoe je die stress kunt kanaliseren. Die kennis brengen we graag over naar het reguliere onderwijs.”
De sleutel is dat je in verbinding blijft met jezelf, legt Diana uit. Dat doe je door in de rust van je ‘sociale brein’ te blijven, zoals ze dat noemt, en meteen ook de verbinding te zoeken met de ander: ik zie dat je boos bent, hoe kan ik je helpen?
Wanneer een school de hulp inroept van de expertise van Kolom, begint Diana Brouwer met een gesprek met de IB’er: wat is er precies aan de hand, wat is er al gedaan, waar loop je tegenaan? Als het nodig is, gaat ze kijken in de klas. Ze maken een begeleidingsplan dat door beide partijen ondertekend wordt. Daarna zoekt Diana samen met de leerkracht en de IB’er naar interventies die werken.
Belangrijk is dat de experts van Kolom alleen worden ingezet bij ervaren leerkrachten: ze zijn er niet om beginnende leerkrachten te helpen hun klassenmanagement te verbeteren, daar zijn andere middelen voor. Ook goed om te weten: Diana komt op een school voor advies en begeleiding bij leerlingen met gedragsproblemen. Andere collega’s zijn meer gespecialiseerd in leerproblemen.
“Wat we willen voorkomen is dat scholen te lang moeten ‘aanmodderen’ met een leerling. We willen daarom snel beschikbaar zijn voor de wat zwaardere hulpvragen. Het kan ook gaan om een leerling die al een verwijzing heeft voor het S(B)O, maar daar pas over een aantal maanden terecht kan. Wij kunnen dan helpen bij de overbrugging.”
Ze herinnert zich een school die kampte met veel leerlingen met gedragsproblemen. De school riep de hulp in van Kolom: kom eens kijken, welke randvoorwaarden kunnen we verbeteren om verwijzingen naar het gespecialiseerd onderwijs te voorkomen? “Uiteindelijk bleef er maar één leerling over die echt een verwijzing nodig had. Die groep zal er altijd blijven. Sommige kinderen gedijen echt beter binnen het gespecialiseerd onderwijs, en komen er weer tot leren. In Amsterdam is de toelating tot het SBO en SO tamelijk streng – de verwijzingspercentages liggen lager dan het landelijke gemiddelde (3,63% tegenover landelijk 4,38% per 1-10-2022, BEN). Dat komt ook door de visie van het samenwerkingsverband om in te zetten op een stevige zorgstructuur op school. Vanuit Kolom dragen wij daar graag aan bij.”
Wil je als school gebruik maken van de expertise van een medewerker van Kolom, dan kun je het beste eerst een e-mail sturen naar expertise@kolom.net. Er wordt dan contact met je opgenomen om te inventariseren wat precies je vraag is. Scholen van BEN in de Buurt in Osdorp en Bos & Lommer betalen de ingezette hulp uit de middelen die zij van het samenwerkingsverband ontvangen voor extra ondersteuning op school.